Alışverişte IBAN kullanımı yaygınlaşıyor. Esnaf, yüksek komisyonlar ve uzun geri ödeme süreleri nedeniyle kredi kartını tercih etmiyor.
Kasapta, manavda, kuaförde, doktor muayenehanelerinde, elektronik mağazalarında yazarkasaların yerini şahsi IBAN'ların olduğu karekodlu tabelalar almaya başladı. Karekodu telefonunuza okuttuğunuzda IBAN numarası anında telefonunuza yüklenmiş oluyor. Böylece birkaç saniye içinde aldığınız ürünün ya da hizmetin bedelini satıcıya ödeyebiliyorsunuz.
IBAN ile olan ticaretin artmasında peşin alışverişlerde yapılan indirimler de etkili oluyor. Yüksek miktarlarda yapılan transferlerde açıklama kısmına, "elden alınan ödemenin iadesi" şeklinde yazılması isteniyor. Böylece vergi ya da yasal yükümlülüklerden taraflar kurtulmuş oluyor.
Son dönemde nakit yanında bir başka tercih de, IBAN üzerinden para yollayarak ödeme yapılması. Ancak bu yöntemin tüketiciler için bazı riskleri var.
TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, "Tüketicilerimiz dükkanlarında fiilen mal ve hizmeti aldıklarında eğer IBAN ver diyorlarsa parayı rahatlıkla gönderebilirler dolandırılma riski ile karşı karşıya değildirler. Ama özellikle sanal ortamda IBAN'lara para göndermelerini hiçbir şekilde önermiyorum." uyarısında bulundu.
Pek çok esnaf işyerine IBAN'ların olduğu karekodlu tabela koymaya başladı.
Müşteri, karekodu okuttuğunda IBAN numarası anında telefona yükleniyor. Ödeme birkaç saniye içerisinde gerçekleşiyor.
Ancak POS yerine IBAN kullanılması vergi kaybına neden olabilir.
Ölmez, "Kredi kartı ile alışveriş yaparsanız onun fiş ve faturasını kesmek zorundadır ama bu vergi kaçağında pek akıllı işler yaptıklarını sanmıyorum çünkü IBAN'a giden parayı da maliyenin kontrol etmesi olanağı vardır. Havalenin açıklama kısmına alınan mal ve hizmetin nereden alındığını yazmasında yarar var." dedi.
YÜZDE 2.5 KOMİSYON
POS üzerinden yapılan bir alışverişte kişi banka kartı kullanarak taksitsiz peşin ödeme yapsa da esnafa bu para komisyon alınmayacaksa 45 gün sonra iade ediliyor. Komisyon oranları da yüzde 2.5'lara çıkmış durumda. Mevcutta kullanılan POS'ların cihaz, saha yönetimi, bakım/onarım ve kurulum gibi birçok maliyeti bulunuyor. Günlük 100 bin TL ciro yapan bir esnaf parasını hemen almak istediğinde bankaya 2.500 TL ödeme yapmak durumunda kalıyor. Bu da cirosu düşük olan ve pazarlık gücü olmayan esnafı zorluyor. Yüksek enflasyon ve faiz ortamında vade süresi de birçok esnaf için büyük bir kayıp anlamına geliyor. Bu nedenle alıcı ve satıcı kendi arasında kazan-kazan formülü kullanıyor.