Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.
Milyonların merakla beklediği EYT düzenlemesinde sona gelindi...
Meclis Başkanlığı’na sunulan düzenleme, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.
Cumhur İttifakı milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, 4 maddeden oluşuyor.
Yaşlılık ve emekli aylığı şartları
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenen geçici maddeyle, ilgili kanunlara göre, teklifin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanacak.
Bu hüküm esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek.
İlk kez yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içinde en son çalışılan özel sektör iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak.
Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde bu indirimden tekrar yararlanılamayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçiler, il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları veya şirketlerce iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak.
Görüşmelerden
Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmaz, EYT düzenlemesinin özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) personeli için ciddi bir idari yük getireceğini belirterek, "Hak sahiplerinin başvurularını dijital ortamda yapmaları bu yükün hafifletilmesi bakımından önemli." dedi.
Herkesin bu konuda vatandaşlara tavsiyede bulunmasını isteyen Yılmaz, "Başvurular dijital ortamda yapılırsa SGK çalışanlarının iş yükü de azalmış olacak. Bu idari işlemler daha hızlı şekilde gerçekleştirilmiş olacak." çağrısını yaptı.
Teklif sahibi olarak milletvekillerinin sorularını yanıtlayan AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir, EYT konusunda aylık bağlama oranlarıyla ilgili, "Ortalama aylık tutarı; SSK'dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira. Bağ-Kur'dan emekli olacaklar için 5 bin 811 lira. Emekli Sandığı'ndan emekli olacaklar 12 bin 389 lira. Bunların ortalaması 8 bin 733 lira." bilgisini verdi.
Gelecek hafta Genel Kurul'da görüşülecek
Düzenleme gelecek hafta Genel Kurul gündemine gelecek. Başvurular, kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra başlayacak.
EYT'nin SGK'ya maliyeti
Öte yandan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri süren emeklilikte yaşa takılanlara ilişkin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne yönelik etki analizi hazırlandı.
Analize göre, 8 Eylül 1999 ve bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresi şartlarının değiştirilmeksizin yalnızca yaş şartının kaldırılması durumunda hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişi bulunuyor. Bu kişilerin 1,7 milyonu 4/a (SSK), 89 bini 4/b (Bağ-Kur), 496 bini 4/c'li (Emekli Sandığı) kapsamında yer alıyor.
Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek 4/a'lı 3,5 milyon, 4/b'li 619 bin, 4/c'li ise 669 bin olmak üzere toplam 4,8 milyon kişi bulunuyor.
Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişiden özel sektörde çalışan 4/a ve 4/b statüsündeki sigortalıların tamamı, kamuda çalışan 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ise yüzde 25'inin emekli olacağı ve yerlerine yeni personel alınacağı öngörüldüğünde, düzenlemenin gelecek ay uygulamaya konulması halinde 2023 yılı emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK'ya maliyeti 144,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Teklifin, 49,7 milyar liralık kamu personeli bütçe etkisiyle birlikte Merkezi Yönetim Bütçesi'ne toplam maliyeti ise 194,4 milyar lira olarak öngörülüyor. Bu hesapta kıdem tazminatı, emekli ikramiyesi, görev aylığı ve emekli aylığı farkıyla yeni personel alımı da dikkate alınıyor.
EYT düzenlemesinden etkilenen 4/a kapsamındaki sigortalıların yüzde 87'si çalışma hayatında aktif olarak yer alıyor.
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) teşviki ve yeni istihdam ile birlikte 4/a kapsamında prim kaybı öngörülmüyor. Ancak bu kişilerin çalışmamaları durumda bu kapsamdaki sigortalılar için oluşabilecek azami SGK prim kaybının 45,5 milyar lira olacağı tahmin ediliyor.