Babam Mustafa Güzgülü 60 yıl Manisa’ya ‘’Güzgülü Kırtasiye‘’ olarak hizmet etmiş biridir. Allah başımızdan eksik etmesin. Yaşa bağlı sağlık sebeplerinden dolayı evden çıkmamaktadır. Onun yanına gittiğimde genellikle Manisa’nın yakın tarihi üzerine sohbet ederiz. Geçenlerde sohbet sırasında Kurşunlu Han’ın son halinin fotoğraflarını gösterdiğimde bana, 50’lili yıllarda Kurşunlu Han’ın üst katının öğrenci yurdu, alt katının toptan hal binası olarak kullanıldığını anlattı. İlk toptan hal binası olarak Kurşunlu Han’ın kullanıldığını bende bilmiyordum. 1960 İhtilalinden sonra yapılan seçimde Adalet Partisi adayı Bahtiyar Tosunbaş belediye başkanı seçilmişti. Kendisi de toptan hal işletmecisi olan Belediye Başkanı Bahtiyar Tosunbaş, ilk iş olarak Çeşniğir Camisi’nin alt yanına yeni toptan hal binası yaptırmış. Bugün Bedesten ve en eski garaj olarak bilinen bölgeye toptan hali bir hareket getirmiş.
Yine o devirlerde Manisa da bir de perakende hali bulunurmuş. Bugün Beyazfil olarak adlandırdığımız binanın bulunduğu yermiş burası. Cumhuriyetin ilk günlerinden 50’lili yılların sonuna kadar, orada etten balığa, sebzeden meyveye, sütten yoğurda her şey satılırmış. Bu yer, biriken prim borçlarını kaldırmak için belediye tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş. Elimizde bir kayıt olmasa da SSK‘ya verilerken yapılacak olan bina da belediyenin istediği şartlardan biri yazlık ve kışlık sinema olmasıymış. Yazlık sinema çok uzun yıllar hizmet etmese de kışlık sinema 50 yıldan fazla Beyaz Saray adıyla Manisalılara hizmet etti. Satılan bu yer yerine eski Manisa Belediyesi’nin karşısında bugün belediye otoparkı olarak kullanılan yere perakende hali yaptırılmış. İçinde sakatatçıların kasapların, balıkçıların, manavların olduğu bu mekan doksanlı yılların sonuna kadar çalışmış, sonra ilave belediye binası yapmak için yıkılmıştı. Gerçi Anıtlar Kurulu’na takılan bu proje, belediye binası olamamış, otopark olmuştur. Buraya sebze haline gelip evinin ihtiyacını alan kişiler hemen yanında bulunan postanenin önünde bekleyen faytonculardan çağırır ve kurularak evlerine giderlerdi. Maalesef son yıllarda Manisa’nın muhtelif semtlerinde pazar yerleri açılmış fakat bir çok ilde bulunan 7 gün açık perakende hali tarihe karışmıştır.
Bir de fayton deyince ondan da bahsedelim…
O yıllar şehir içi yollar bomboştu. Şehir içi taşımacılığı da faytonlarla yapılırdı. Şehrin üç noktasında faytonların bekleme durakları vardı. Birincisi şehre trenle gelenlerin kullanması amacı ile tren garının önünde, ikincisi eski adliye binasının yanında, üçüncüsü şehir merkezinde postanenin yanında… Faytonlar şehir içi taşımacılığı yaptığı gibi sünnet törenlerine de renk katarlardı. Sünnet törenlerinde mahallenin çocukları gelen faytonlara doluşur, en başa sünnet çocuklarının olduğu faytonlar geçerdi. Genellikle sünnet çocuğu fayton da ön tarafa, sürücünün yanına oturur, kırbacı eline alır, sanki faytonu sürüyormuş gibi havaya girerdi.
Kurşunlu Han’dan Çeşneğir Camisi’nin arkasında bulunan yere taşınan toptan hal binası 80. yılların başında bugün yıkılıp şu an açık otopark olarak kullanılan yerde bulunan garaj binasının yanına taşındı. Uzun yıllar da burada görevini yapan hal binası 2007 yılına doğru Bülent Kar’ın Belediye Başkanlığı döneminde yaptırılıp şuan bulunduğu yere taşındı.
Uzun bir tarihe sahip olduğumuzdan mı bilemiyorum, mirasyedi gibi tarihimizi yok sayıyoruz. 200 yıllık bir mazisi olan ABD, filmleriyle, romanlarıyla tarih yaratmaya çalışıyor.
Biz ise…
Kalın sağlıcakla…