Dünya Sağlık Örgütü’ne göre hava kirliliği dünya genelinde dakikada 13 insanın ölümüne yol açıyor. Türkiye’de ise ölüme yol açan risklerde tütün, aşırı kilo, hipertansiyon (yüksek tansiyon) ve hipergliseminin (yüksek kan şekeri) ardından hava kirliliği 5’inci sırada yer alıyor.
Greenpeace Akdeniz hava kirliliğiyle mücadele için yürüttüğü çalışmalar kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ulusal hava kalitesi izleme ağında yer alan istasyonlardan 2023 yılı boyunca elde edilen PM 10 verilerini analiz etti.
Buna göre havası en kirli 20 bölge sırasıyla şöyle:
1.İskenderun Merkez (Hatay),
2.Göztepe (İstanbul),
3.Merkez (Iğdır),
4.Merkez (Osmaniye),
5.Elbistan (Kahramanmaraş),
6.Kadirli (Osmaniye),
7.Karatay (Konya),
8.Nazilli (Aydın),
9.Nilüfer (Bursa),
10.Kestel (Bursa),
11.Şehzadeler-Ulupark (Manisa),
12.Karatay-Karkent (Konya),
13.Akdeniz-İstiklal Cad. (Mersin),
14.Merkez (Muş),
15Şahinbey-Beydilli (Gaziantep),
16.Merkez (Hakkari),
17.Merkez (Aydın),
18.Merkez (Batman),
19.Şahinbey-Gaski (Gaziantep),
20.Merkez (Denizli).
İlk sırada yer alan Hatay’ın İskenderun Merkez ilçesindeki ölçüm istasyonu 2023 yılında Türkiye’nin en kirli havasını kayıtlara geçirdi. İlçede 235 gün boyunca PM 10 limit değerinin aşıldığı kirli hava solundu.
Bakanlığın 2023 yılına ait verilerinin analizi sonrası ortaya çıkan çarpıcı sonuçlardan bazıları şöyle:
2023 yılına PM 10 kirleticisi açısından bakıldığında Türkiye’de, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarına göre havası temiz şehir olmadığı görüldü.
İstanbul’un en kirli 10 ilçesinde yaşayan yaklaşık 4.6 milyon insan ulusal standartlara göre 2023 yılında kirli hava soludu. İstanbul’un havası en kirli semti Göztepe’de ulusal yönetmeliğe göre 222 gün boyunca kirli hava soludu.
Ankara’nın havası en kirli ilçesi Altındağ. İlçede Siteler bölgesinde yaşayanlar 172 gün, Ulus bölgesinde ise 135 gün boyunca PM 10 limitinin aşıldığı kirli havaya maruz kaldı.
İzmir’de PM 10’un yıllık ortalaması ulusal yönetmelikte belirlenen limitin üstünde. İzmir’in en kirli ilk üç bölgesi Torbalı’da 173 gün, Kemalpaşa 126 gün, Alsancak’ta ise 136 gün sağlıksız hava solundu.
Bursa’nın havası en kirli ilçesi Nilüfer’de yaşayanlar 199 gün boyunca PM 10 limitinin aşıldığı sağlıksız havaya maruz kaldı.
MANİSA’NIN HAVA KALİTESİ RAPORU
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ulusal hava kalitesi izleme ağında yer alan Manisa’nın bazı ilçelerine ait değerlerde kayıtlara geçti. Buna göre izleme ağında yer alan Şehzadeler, Turgutlu, Yunusemre ve Soma ilçelerinde hava ‘Kirli’ kategorisinde, Salihli ve Kırkağaç ilçelerinde ise ‘Az kirli’ kategorisinde yer aldı.
Şehzadeler-Ulupark (Manisa) bölgesinde yaşayan vatandaşlar, kirli kategorisinde yer alan havaya maruz kaldı ve 228 gün boyunca PM 10 limitinin aşıldığı sağlıksız havayı soludu.
(Kirli) Manisa Turgutlu’da PM 10 limiti 214 gün boyunca sağlıksız hava
(Kirli) Manisa Yunusemre’de PM 10 limiti 140 gün boyunca sağlıksız hava
(Kirli) Manisa Soma’da PM 10 limiti 120 gün boyunca sağlıksız hava
(Az kirli)- Manisa Salihli’de PM 10 limiti 54 gün boyunca sağlıksız hava
(Az kirli) - Manisa Kırkağaç’ta PM 10 limiti 25 gün boyunca aşıldı ve vatandaşlar sağlıksız havaya maruz kaldı.
Temiz hava hakkını korumak ve soluduğu havanın kalitesini öğrenmek isteyenler Greenpeace Akdeniz’in hazırladığı havanasil.org adresinden Türkiye’de 2023 yılında yapılan hava ölçümü sonuçlarının tamamına ulaşabiliyor.
İnsan sağlığını tehdit eden başlıca çevre sorunlarından biri hava kirliliğinin önlenmesi için elimizdeki en etkili araç, yönetmelikte yer alan “Koruma Bölgesi” mekanizması. Bakanlığın verileri birçok noktada hava kirliliğinin tehlike verici boyutlara ulaştığını gösterirken Koruma Bölgesi kararı alınmıyor. Greenpeace Akdeniz “Havanı Koru” kampanyasıyla düzenli limit aşımlarının olduğu ilçelerde koruma bölgeleri ilan edilmesini talep ediyor.
